بررسی ساختواژی و معناشناختی پسوند کوچک ساز «چه»در زبان فارسی

Authors

رضا مقدم کیا

اکرم شفیعی

abstract

کوچک سازی فرآیندی است که از رهگذر آن معنای اصلی کوچک بودن در ابعاد و اندازه و معانی ضمنی دیگر همچون بیان احساس، تحقیر، تشبیه، نسبت و مانند آنها به یک صورت زبانی افزوده می شود و به این طریق مفاهیم متعدد تولید شده و زبان از داشتن چند واژه جداگانه برای بیان آن معانی بی نیاز می شود. از این رو، مطالعه کوچک سازی در حوزه معنی شناسی جذابیت دارد و مهم ترین مسائل نظری مورد توجه پژوهشگران در این حوزه یکی پاسخ به این سؤال است که معانی متعدد عناصر کوچک ساز به لحاظ درزمانی چگونه از یک معنای واحد مشتق شده اند و دیگر اینکه چگونه می توان وجود این معانی متعدد را به لحاظ هم زمانی توجیه کرد. ژورافسکی (1996) یکی از محققانی است که در باره معنی شناسی کوچک سازی تحقیق کرده است. وی معتقد است که معانی متعدد وندهای کوچک ساز گسترش هایی از مفاهیم مرکزی کودک/ کوچک/ جنس مؤنث اند که با ساز و کار های مختلف تغییرِ معنی از قبیل استعاره، استنتاج، تعمیم و انتزاع لامدا، به سه معنی ذکر شده مربوط می شوند. به رغم اهمیت و کاربرد فراوان صورت های کوچک شده در زبان فارسی، تا کنون هیچ گونه بحث نظری یا تحقیق علمی در این زمینه انجام نشده است و پژوهش­گران در بررسی این پدیده عموماً به ذکر مطالب کلی و معرفی انواع وندها و معانی تحت الفظی آنها بسنده کرده و به جنبه های کاربردشناختی و صرفی این عناصر توجهی نشان نداده اند. در پژوهش حاضر می کوشیم ساختواژه و معانی مختلف پسوند کوچک ساز ‘چه’ را با الهام از دیدگاه های ژورافسکی (1996) و اشنایدر (2003) بررسی کنیم.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی ساختواژی و معنایی پسوند «-گر» در زبان فارسی

این پژوهش پسوند «-گر» زبان فارسی را از نظر ساختواژی و معنایی بر پایۀ داده­هایی از دو گویش زبان کردی بررسی می­کند. در گویش سورانی این پسوند به صورت «-کَر» به کارمی­رود. در گویش هَورامی، ستاک حال فعل کردن، «-کَر» و در گویش سورانی، «-کَ» است. سورانی یک پسوند «-َر» (-{r)، مشابه پسوند -er انگلیسی، نیز دارد که نقش عمده­اش ساخت اسم فاعل و اسم ابزار است. در مورد ساختواژۀ «-گر»، در این نوشتار دو فرضیه مطرح ش...

full text

ابعاد معناشناختی «باید» در زبان فارسی

باید از جمله مقوله‌های واژگانی در زبان فارسی است که به طور جدّی با مقولة معنایی وجهیت گره خورده و از این روی، دارای ابعاد معناشناختی پیچیده و قابل تأمّلی می‌باشد. در مقالة حاضر با بررسی و تحلیل شواهدی از زبان فارسی معاصر، برخی از ابعاد معناشناختی و کاربرد شناختی مقولة باید در این زبان مورد مطالعه قرار گرفته است. این بررسی نشان می‌دهد که مقولة یاد شده، منتقل کنندة طیف گسترده‌ای از معانی وجهی در زب...

full text

بررسی الگوهای ساختواژی عربی وارد شده در زبان فارسی

یکی از اطلاعات زبانی که فارسی­ زبانان برای کم­کردن عمق نوشتاری خط فارسی از آن استفاده می­ کنند، آشنایی با صورت نوشتاری و تلفظ کلماتی است که منشأ عربی دارند. هدف تحقیق پاسخ دادن به این سؤال است که آیا کلمات فارسی که براساس الگوهای ساختواژی عربی ساخته شـــده­ اند، از برونداد واجــی آن الگوها نیز تبعیــت می­کنند؟ برای پاسخ به این سؤال باید در واژگان به جســتجوی کلماتی پرداخت که بر اساس الگوهای ساخ...

full text

پسوند ( - ه) وندی پرکاربرد در زبان فارسی (رویکردی توصیفی)

چکیده پسوند (- ه / - ـه = /e/) از پرکاربردترین وندهای فارسی است. نقشاختصاصی و زایای این وند، ساختن صفت مفعولی یا اسم مفعول از بن گذشتة فعل است، به این معنی که از پیوند (- ه) با بن گذشتة همة فعل­­­­­­­ها می‌توان صفت مفعولی یا اسم مفعول ساخت. اما وند (- ه)، افزون براین نقش، دارای نقش­های فرعی دیگری از جمله ساختن اسم مصدر و اسم ابزار از بن مضارع است که کمتر بدان­ها پرداخته شده است. از طرف دیگر اغل...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشهای زبانی

Publisher: دانشکده ادبیات وعلوم انسانی

ISSN 1026-2288

volume 4

issue 2 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023